Deprecated: Function strftime() is deprecated in /home/klient.dhosting.pl/zwach/jaspedia.jasnet.pl/public_html/module/Index/text.php on line 35

Deprecated: Function strftime() is deprecated in /home/klient.dhosting.pl/zwach/jaspedia.jasnet.pl/public_html/module/Index/text.php on line 36
JASPedia

Źródła wtorek, 29 grudnia 2015 10:52   |  

Cisówka w Kronice Henkego (1864 rok)

/Cissowka/. W dokumencie pisanym po łacinie roku 1413, którym książę Jan raciborski wyznaczył dla raciborskiej fundacji kolegiackiej m.in. darami także roczny czynsz 5 marek groszy na swój majątek Tissowka tj., Cisówka, wymienia się tę wieś.
Do 1575 jej właściciele są nieznani. W tym roku należała ona do niejakiego Walentego Bees /też Bies/ z Myszowic. Potem przeszła do rodziny Fragsteinów von Ninsdorf. (Maczesławice) u której pozostała, aż do końca XVII wieku (właściwie Naczęsławice; rodzina nazywała się von Fragstein und Niemsdorff – J.L.) . Około 1602 roku siedział tu Wacław von Fragstein.
Ostatnim z tej rodziny na tym majątku był Jerzy von Fragstein. Był on w księstwie opawskim najpierw niższym sędzią krajowym, potem podkomorzym i zmarł w roku 1699 jako komisarz kraju.
W roku 1680 należała do niego też Gogołowa.
W roku 1696 spotykamy wśród hołdujących panu stanowemu, Fryderykowi von Dietriechstein, Bogumiła Rudolfa von Gussner na Cisówce.
W roku 1730 właścicielem tego majątku i sąsiednich Zebrzydowic, obecnie na Śląsku austriackim, jest Jerzy Mikołaj Kisselowski von Kisselow.
Krótko potem, w roku 1732, spotykamy tu Karola Bernarda Franciszka Józefa Zmieskala z Domanowic, a w roku 1739 Wacława Brominka, w roku 1740 znowu Teofila Gussnera na Komornej.
W roku 1754 należała do generała - majora Józefa Gordona von Huntelej, równoczesnego właściciela Ruptawy (prawdopodobnie Józef Gordon de Huntley – J.L.)
W roku 1775 do Teodora von Elsterstein, w roku 1775 jest tu znowu kapitan von Gordon, prawdopodobnie syn poprzedniego; w roku 1777 Józef von Schimonski (Karl Josef von Schimonsky – J.L.), w roku 1787 kupuje ją Otton von Marklowski za 11662 i pół guldena, w roku 1802 Franciszek von Pruschinski, potem przeszła w ręce Ludwika von Strachwitz, do którego też należało Jastrzębie Górne.
W roku 1816 kupił ją Moses Aufrecht (Mouses Aufrecht – J.L.), dzielny Żyd, za 18000 talarów, przeprowadził bezowocne wiercenia za pokładami węgla, założył obok zamku wielki sad, w którym posadził najszlachetniejsze odmiany drzew owocowych, starał się podnieść gospodarkę majątku na wyższy poziom i wyczerpał przez to swój majątek, tak, że w końcu musiała nastąpić sekwestracja (majątek został zajęty przez państwo – J.L.) a majątek poszedł na subhastę (został zlicytowany – J.L.), dzięki której przeszedł znowu w ręce Ludwika von Strachwitz i pozostał w jego rodzinie do roku 1838. 
Teraz nabyli go wyższy urzędnik kameralny Karol Schnnula z żoną Franciszką. Sprzedali go w roku 1843 hrabiemu Janowi Ludwikowi von Sprinzenstein (Johann Nepomuk Ludwig von Sprinzenstein – J.L.). Po jego śmierci odziedziczył go jego syn, hrabia Herrmann von Sprinzenstein (Hermann von Sprinzenstein), który oddał go w dzierżawę od roku 1857 dyrektorowi majątków, Karolowi Bürknerowi, na 18 lat.
Obszar gruntów dominalnych wynosi 739 mórg, mianowicie: 571 mórg roli, 74 mórg łąk, 45 mórg pastwisk, 3 morgi sadu i 96 mórg lasu.
Według Zimmermanna danych z roku 1785 wieś składała się pod koniec ubiegłego wieku /XVIII/ z 6 zagród chłopskich, 15 miejsc zagrodników i 2 chałupników z 97 mieszkańcami.
Z pierwszych dominium zabrało 4 i teraz jest tu 5 półsiedlaków, 10 zagrodników i 14 chałupników, razem 65 rodzin z 296 duszami, w tym jest 207 katolików, 81 ewangelików i 8 wyznania mojżeszowego.
Mieszkańcy katoliccy należą do parafii i szkoły w Ruptawie, ewangelicy do kościoła w Golasowicach i do szkoły w Ruptawcu.
Rocznych danin dominium uiszcza podatku gruntowego 55 talarów 9 groszy srebrnych, gmina 52 talary, 17 groszy srebrnych i podatek od domów wynosi 4 talary, 25 groszy srebrnych, przemysłowy 8 talarów, klasowy 98 talarów, 15 groszy srebrnych a renta - spłata za pańszczyznę 180 talarów, 22 grosze srebrne.
Pieczęć gminy ma emblematy rolnictwa: lemiesz i krój, nad nimi unosi się korona.
 

Źródła:

  • Kronika czyli Opis topograficzno-historyczno-statystyczny miasta i wolnego mniejszego państwa stanowego Wodzisław na Górnym Śląsku, cz. I: grudzień 1860, cz. II: październik 1864, Franz Ignatz Henke, Wodzisław Śląski 2003.
Czytany 1921 razy
Ostatnio zmieniany sobota, 12 października 2024 08:58

Janusz Lubszczyk

Historyk z Wodzisławia Śląskiego, nauczyciel, archiwista, autor artykułów i prac monograficznych o historii regionu i miasta. Pracuje w Szkole Podstawowej nr 19 im. Juliana Tuwima i Zespole Szkół nr 3 im. Stanisława Wyspiańskiego.

Najczęściej czytane

Słowa kluczowe