Wraz z budową kopalń i osiedli mieszkaniowych rosło zapotrzebowanie na energię elektryczną i ciepło grzewcze. Dlatego przy niektórych jastrzębskich kopalniach powstały też elektrociepłownie. Położenie tego typu zakładu w bezpośrednim sąsiedztwie kopalni przynosiło korzyści obu placówkom. Elektrociepłownia zapewniała kopalni dodatkowe źródło energii elektrycznej, w zamian zyskując źródło paliwa (węgiel, jako paliwo podstawowe i metan, jako paliwo dodatkowe). Ponadto korzystano tej samej infrastruktury technologicznej, co mocno obniżało koszty i upraszczało proces produkcji.
Elektrociepłownię wybudowano w dwóch etapach.
I. zakończył się w 1974 r. Zakład wyposażono w: kotłownię ciepłowniczą wraz z dwoma kotłami wodnymi WPG-40, kotłownię parową wraz z dwoma kotami parowymi OP-140, maszynownię wraz z dwoma kondensacyjno-upustowymi turbogeneratorami TC-32 o mocy 32 MWe i elektrosprężarkami EK-63 o wydajności 63 tys. Nm3/h.
II. trwał do roku 1979 i zakończył się doposażeniem zakładu w kocioł wodny WP-70.
W ramach restrukturyzacji w górnictwie w pierwszej połowie lat 90-tych XX wieku zdecydowano o odłączeniu elektrociepłowni od macierzystej kopalni. W 1993 r., jeszcze w ramach kopalni, powołano Samodzielny Wydział Elektrociepłowni (SWEC), by przygotować zakład do całkowitego usamodzielnienia. Od 1 stycznia 1994 r. nastąpiło odłączenie - powstała EC "Zofiówka", jako niezależny zakład, będący jednak w strukturach, powstałej kilka miesięcy wcześniej, JSW S.A.
1 listopada 1995 r. powstała SEJ S.A. (spółka, której właścicielem była JSW S.A.), w skład której została włączona EC "Zofiówka". "Zrośnięcie" EC z kopalnią i wynikające z tego niejasności co do tego kto jest właścicielem danego ciągu technologicznego czy urządzeń sprawiły, że całkowite włączenie elektrociepłowni do SEJ nastąpiło dopiero 1998 r.
W 1995 r., jeszcze przed wcieleniem do SEJ S.A., elektrociepłownia powiększyła się o przyłączoną do niej, a wydzielą z KWK "Pniówek" ciepłownię. 1 stycznia 2002 r. struktura ta została ponownie rozbita na 2 zakłady: EC "Zofiówka" i EC "Pniówek".