Deprecated: Function strftime() is deprecated in /home/klient.dhosting.pl/zwach/jaspedia.jasnet.pl/public_html/module/Index/text.php on line 35

Deprecated: Function strftime() is deprecated in /home/klient.dhosting.pl/zwach/jaspedia.jasnet.pl/public_html/module/Index/text.php on line 36
JASPedia

Instytucje środa, 01 listopada 2017 18:20   |  

Komisariat Straży Celnej „Moszczenica” (1922-1928)

Straż Celna funkcjonowała w latach 1922-1928. Formację powołano na mocy sejmowej uchwały 20 stycznia 1922 roku, ale dopiero dwa lata później otrzymała prawną podbudowę funkcjonowania. W ustawie z ostatniego dnia lipca 1924 roku czytamy: „zarząd ceł na całym obszarze celnym sprawuje Minister Skarbu za pośrednictwem:  odrębnych urzędów celnych, jako władz I-ej instancji i okręgowych władz celnych II-ej instancji oraz straży celnej, jako organu wykonawczego, powołanego do celnej ochrony granic i zapobiegania nielegalnemu przekraczaniu granicy.” 
Komisariat Straży Celnej „Moszczenica” podporządkowany był Inspektoratowi Straży Celnej „Rybnik”. W jego skład wchodziło 7 komisariatów i 31 placówek. Funkcjonariusze Straży Celnej na Śląsku objęli placówki dopiero w połowie czerwca 1922 roku. Nie inaczej było z Komisariat Straży Celnej „Moszczenica”, której funkcjonariusze w tym czasie podjęli pracę na powierzonych odcinkach. Pierwszym komisarzem został Paweł Bobowski (do roku 1923), kolejno Alojzy Gruszka (do 1926 roku). Podporządkowano mu następujące placówki:
- Straży Celnej „Ruptawa”,
- Straży Celnej „Moszczenica”, 
- Straży Celnej „Skrbeńsko”,
- Straży Celnej „Gołkowice”,
- Straży Celnej „Godów”.
Na niespełna rok przez likwidacją rozporządzeniem z sierpnia 1927 roku wskazano precyzyjniej, co najeży do głównych obowiązków Służby Celnej: „nadzorowanie granicznego ruchu towarowego poza urzędami celnymi oraz śledzenie i ujawnianie przemytnictwa i innych przekroczeń przepisów celnych, walutowych i przepisów o obrocie towarowym z zagranicą oraz stosowanie środków prawnych, zmierzających do wdrożenia przepisanego ustawą postępowania karnego i do zabezpieczenia kary”. W tym czasie powoli przygotowywano przekształcenie Służby Celnej w Straż Graniczną. Ponad 90% oficerów i strażników celnych zasiliło szeregi nowopowstałej formacji, Straży Granicznej.
Dopiero w ostatniej fazie funkcjonowania formacji funkcjonariusze otrzymali dodatkowe uprawnienia znacznie poprawiające jej efektywność. Mogli używać broni: „w celu odparcia niebezpiecznego napadu lub zamachu, zagrażającego życiu, zdrowiu lub wolności funkcjonariusza lub innych obywateli, albo też w celu przeciwdziałania przedsięwzięciu czynności zmierzających bezpośrednio do takiego napadu lub zamachu.” Straż Celną rozwiązano w kwietniu 1928 roku. Jednak Komisariat Straży Celnej „Moszczenica” został zlikwidowany trzy miesiące wcześniej, a jego pododcinek podporządkowano Komisariatowi Straży Celnej „Gorzyce”. 

Źródła:

  • Rozporządzenie Ministra Skarbu z dnia 31 sierpnia 1927 r. o organizacji Straży Celnej (Dz.U. 1927 nr 82 poz. 716).
  • Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 14 lutego 1928 r. o użyciu broni przez organa służby bezpieczeństwa publicznego i ochrony granic (Dz.U. 1928 nr 27 poz. 243).
  • Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 22 marca 1928 r. o Straży Granicznej (Dz.U. 1928 nr 37 poz. 349).
  • Ustawa z dnia 31 lipca 1924 r. w przedmiocie uregulowania stosunków celnych (Dz.U. 1924 nr 80 poz. 777).
  • Dominiczak H., Granica polsko-niemiecka 1919-1939, Warszawa 1975.
  • Goryński G., Powstanie, organizacja i funkcjonowanie Straży Granicznej w latach 1928-1939 [in:] Słupskie Studia Historyczne, nr 18 z 2012 roku.
  • Kalendarz z szematyzmem funkcjonariuszy Straży Celnej na rok 1927.
  • Kozłowski P., Straż Celna zapomnianą formacją graniczną II Rzeczypospolitej - dyslokacja jednostek granicznych w 1926 roku [in:] „Problemy Ochrony Granic: Biuletyn szkoleniowo-pedagogiczny”, nr 50 z 2012 roku.
Czytany 1104 razy
Ostatnio zmieniany piątek, 22 listopada 2024 02:22

Janusz Lubszczyk

Historyk z Wodzisławia Śląskiego, nauczyciel, archiwista, autor artykułów i prac monograficznych o historii regionu i miasta. Pracuje w Szkole Podstawowej nr 19 im. Juliana Tuwima i Zespole Szkół nr 3 im. Stanisława Wyspiańskiego.

Najczęściej czytane

Słowa kluczowe