Deprecated: Function strftime() is deprecated in /home/klient.dhosting.pl/zwach/jaspedia.jasnet.pl/public_html/module/Index/text.php on line 35

Deprecated: Function strftime() is deprecated in /home/klient.dhosting.pl/zwach/jaspedia.jasnet.pl/public_html/module/Index/text.php on line 36
JASPedia

Postacie wtorek, 03 marca 2020 21:13   |  

Kura Jan

Kura Jan (ur. 19 VI 1921 Moszczenica – zm. 19 VIII 1980 Jastrzębie-Zdrój-Moszczenica) – żołnierz PSZ na Zachodzie, działacz społeczny.

Jan Kura urodził się 19 czerwca 1921 r. w Moszczenicy, jako syn Ewalda i Elżbiety z d. Warlich. Uczęszczał do szkoły powszechnej w rodzinnej miejscowości, a następnie do szkoły zawodowej w Biertułtowach, którą ukończył w 1939 r. Przed wybuchem wojny przyuczał się do zawodu piekarza. W latach 1932-1939 przynależał do harcerstwa.

Po klęsce wrześniowej postanowił przedrzeć się na Węgry. Trafił do obozów w Záhony i Barcs, a także w Budapeszcie. W marcu 1940 r. otrzymał wreszcie paszport na wyjazd do Francji, gdzie dostał się przez Jugosławię i Włochy.

14 kwietnia wstąpił do formowanej armii polskiej we Francji. Został skierowany do Szkoły Podoficerskiej w Coëtquidan. Już dwa miesiące później został rzucony na front, gdy Niemcy zaatakowały Francję. Kampania obronna okazała się jednak nieudana. Francuzi, a wraz z nimi Polacy, musieli ewakuować się do Anglii. Jan Kura znalazł się w Szkocji, gdzie w Biggar rozpoczęto formowanie 1 Brygady Strzelców. Duża liczba ochotników sprawiła, że utworzono także 2 batalion, w którego składzie znalazł się Kura. Polacy zostali skierowani do ochrony wybrzeża w rejonie jeziora Loch Lomond.

Jesienią 1941 r. Kura postanowił wstąpić do nowo formowanej 1 Samodzielnej Brygady Spadochronowej pod dowództwem płk dypl. Stanisława Sosabowskiego. Szkolenie odbywało się w ośrodku spadochronowym w bazie RAF Ringway. Pierwotnie zakładano, że brygada we właściwym momencie zostanie przerzucona do Polski, jednak naciski brytyjskie sprawiły, że w czerwcu 1944 r. jednostka została poddana dowództwu brytyjskiemu. Jan Kura wraz z kolegami znalazł się w składzie 1 Korpusu Powietrznego. Żołnierze brygady przeszli wówczas intensywne szkolenie – po raz pierwszy trenowali w całej sile, ponieważ wcześniej Brytyjczycy nie chcieli im udostępnić samolotów. 5 sierpnia brygada weszła w skład 1 Alianckiej Armii Powietrznodesantowej i tym samym straciła część swojej samodzielności. Polacy mieli wziąć udział w największej operacji powietrznodesantowej II wojny światowej noszącej kryptonim „Market-Garden”.

Operacja ta rozpoczęła się 17 września. Pierwsi polscy spadochroniarze wylądowali na ziemi holenderskiej nazajutrz. Niestety Niemcy doskonale orientowali się w poczynaniach aliantów i dobrze przygotowali się do obrony. Kolejne rzuty trafiały w morderczy ogień maszynowy hitlerowców. 21 września w desancie wziął udział Jan Kura. Sytuacja, w jakiej się znalazł, była jednak dramatyczna. Wobec ogromnych strat w ludziach jedynym rozsądnym rozwiązaniem było wycofanie oddziałów na południowy brzeg Renu, co stało się w nocy z 25 na 26 września.

W trakcie przeprawy przez Ren Jan Kura został ranny i drogą lotniczą przetransportowany na Wyspy Brytyjskie. Powrót do zdrowia trwał kilka miesięcy. W maju 1945 r. brygada, już bez gen. Sosabowskiego, została przerzucona do Niemiec, by w strefie brytyjskiej pełnić funkcje wartownicze. Jan Kura pełnił tę służbę do 11 grudnia 1946 r. Następnie został zdemobilizowany i skierowany do Holandii. Zamieszkał w miejscowości Leerdam, gdzie podjął pracę zarobkową. W lipcu 1948 r. powrócił do kraju.

Wróciwszy do Moszczenicy otrzymał pracę magazyniera w rybnickiej spółdzielni „Społem”, wkrótce jednak przeniósł się do Gminnej Spółdzielni w Jastrzębiu. Dwa lata później zatrudnił się w kopalni „Marcel” w Radlinie. Pracował tu pięć lat w charakterze księgowego ds. inwestycji i remontów kapitalnych. W międzyczasie został wybrany do Gromadzkiej Rady Narodowej w Moszczenicy. W 1956 r. zwolnił się i przeniósł do pracy w Wydziale Rolnictwa w Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w Wodzisławiu. Gdy otrzymał propozycję objęcia funkcji dyspozytora w Przedsiębiorstwie Robót Inżynieryjnych, którego Zespół Robót nr 2 znajdował się właśnie w Moszczenicy, długo nie zastanawiał się. Jednak i tu długo nie zagrzał miejsca. Niebawem został przeniesiony, nadal w charakterze dyspozytora, do Wilchw, gdzie funkcjonowała jedna z sekcji Przedsiębiorstwa Budownictwa Węglowego. W marcu 1958 r. nastąpiła kolejna zmiana zatrudnienia, ponieważ Kura został wybrany przewodniczącym Gminnej Rady Narodowej w Moszczenicy. Funkcję tę pełnił do sierpnia 1965 r., gdy otrzymał pracę starszego magazyniera w kopalni „Jastrzębie”. W połowie 1968 r. został dyspozytorem w Kółku Rolniczym w Moszczenicy (w którym od 10 lat pełnił społeczną funkcję prezesa). W sierpniu 1970 r. zwolnił się z Kółka i przeszedł do Elektrociepłowni „Moszczenica”, by pracować w charakterze dyspozytora nawęglania.

Jan Kura był od 1950 r. aktywnym członkiem Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego. Wchodził w skład Plenum Komitetu Powiatowego ZSL w Wodzisławiu, a także pełnił funkcję prezesa Komitetu Gminnego ZSL. Był także członkiem rady nadzorczej GS Ruptawa z siedzibą w Jastrzębiu-Zdroju. W elektrociepłowni był przewodniczącym Rady Robotniczej. Był także strażakiem-ochotnikiem, a w latach 1958-1961 prezesował miejscowej OSP. Przez wiele lat kierował również LZS Moszczenica. W 1979 r. wstąpił do Związku Bojowników o Wolność i Demokrację.

Od 1949 r. był żonaty z Anielą (1922-1991), ale nie doczekał się potomstwa. Posiadał w Moszczenicy gospodarstwo rolne.

Zmarł 19 sierpnia 1980 r. w Moszczenicy. Został pochowany na miejscowym cmentarzu parafialnym.

Jan Kura był wielokrotnie odznaczany za swoje zasługi wojenne, m.in. francuskim Krzyżem Kombatanckim, Gwiazdą Kampanii Angielskiej (1944), Gwiazdą za Kampanię Francusko-Niemiecką (1944), Medalem Wojska Polskiego (1944), brytyjskim Medalem Obrony (1945), Odznaką Honorową za Rany i Kontuzje (1946), Złotym Krzyżem Zasługi (1978).

Źródła:

  • dokumenty ZBoWiD w arch. MOK Jastrzębie-Zdrój.
  • Krótka historia Ochotniczej Straży Pożarnej w Moszczenicy na jej stulecie pisana, Jastrzębie-Zdrój 2009.
  • M. Boratyn, Jan Kura (1921-1980) – moszczenicki spadochroniarz gen. Sosabowskiego, „Biuletyn Galerii Historii Miasta” nr 1 (55) z marca 2020 r.
Czytany 903 razy
Ostatnio zmieniany poniedziałek, 09 grudnia 2024 23:57

Marcin Boratyn

Marcin Boratyn – historyk, muzealnik, kierownik Galerii Historii Miasta. Redaktor „Biuletynu GHM” i autor wielu pozycji książkowych poświęconych historii Jastrzębia-Zdroju.

Najczęściej czytane

Słowa kluczowe