Co upamiętnia
Pomnik został odsłonięty 28 (lub 29) sierpnia 1981 r. w I rocznicę podpisania porozumienia jastrzębskiego – jednej z trzech umów społecznych zawartych między strajkującymi robotnikami a władzą ludową w sierpniu 1980 r. Obelisk autorstwa górnika Joachima Paruzela otrzymał nazwę „Trzy Ogniwa” symbolizujące trzy miasta, w których zawarto porozumienia społeczne: Gdańsk, Szczecin i Jastrzębie. Pomnik poświęcił ks. bp Herbert Bednorz w obecności tysięcy górników i związkowców. U schyłku PRL pomnik stanowił ważne miejsce manifestacji solidarnościowych.
W uroczystości odsłonięcia i poświęcenia nowego pomnika udział wzięli m.in. ks. abp Damian Zimoń, Lech Kaczyński, Jerzy Buzek, Jan Krzysztof Bielecki, Maciej Płażyński, Marian Krzaklewski, a także uczestnicy wydarzeń sprzed ćwierćwiecza i liczne poczty sztandarowe NSZZ „Solidarność” z całego kraju.
Rodzaj
Pomnik
Rok fundacji
1981
Autor
Joachim Paruzel
Lokalizacja
Osiedle Zofiówka, ul. Rybnicka, plac autobusowy kopalni „Zofiówka”
Forma
I wersja: W swoim pierwotnym kształcie obelisk stanowiły trzy smukłe prostopadłościany ustawione jeden na drugim. Na poszczególnych elementach widniały niewielkie herby Gdańska, Szczecina i Jastrzębia. U podnóża znajdował się napis „Solidarność” oraz symbol górnictwa (skrzyżowane ze sobą perlik i żelazko). Na podstawie pomnika usytuowano napis: „ABY POLSKA BYŁA POLSKĄ 1980-1981”, a obok na osobnej płycie wykaz 56 kopalń i zakładów pracy- sygnatariuszy porozumienia jastrzębskiego. Pomnik wykonali pracownicy działu budowlanego KWK „Manifest Lipcowy” przy współudziale kamieniarzy z KWK „Anna”.
II wersja: W 25 rocznicę podpisania porozumienia jastrzębskiego pomnik został gruntownie przebudowany. W drodze konkursu wyłoniono projekt Studia Architektonicznego AiA Grzybowskich. W sąsiedztwie dotychczasowego obelisku stanęły dwie znacznej wysokości ściany przypominające swoim kształtem literę V- symbol zwycięstwa. Na szczycie ściany po lewej stronie znalazła się duża tablica z napisem: „ABY POLSKA / BYŁA POLSKĄ”, natomiast na spodzie drugiej ściany napis na tablicy głosi: „POROZUMIENIE JASTRZĘBSKIE / 3 IX 1980 – W XXV ROCZNICĘ”.
Zmianie uległo również otoczenie pomnika. Prowadzą doń obszerne, lecz nieregularne schody symbolizujące trudną drogę do porozumienia. Wokół monumentu pojawiły się również murki z białego betonu, na których można usiąść. Po prawej stronie ustawiono trzy maszty na flagi.
Wymiary
b.d.
Numer ewidencyjny
b.d.
Inne
Wizerunek pierwotnej wersji pomnika widnieje na plakietce wydanej z okazji odsłonięcia monumentu.
Wizerunek odnowionego pomnika widnieje na trzech medalach wyemitowanych z okazji 25 rocznicy podpisania porozumienia jastrzębskiego.