Czyż Franciszek (ur. 24 V 1891 Ruptawa – 28 IV 1979) – powstaniec śląski, więzień KL Dachau.
Ukończył szkołę ludową w Ruptawie. Podczas I wojny światowej został powołany do armii niemieckiej i skierowany na front zachodni. Po wojnie rozpoczął pracę w kopalni w Chwałowicach. Jednocześnie angażował się w działalność narodową. Wstąpił do Polskiej Organizacji Wojskowej Górnego Śląska. Zajmował się m.in. przemytem broni dla członków POW. Wziął udział w I powstaniu śląskim. Po upadku powstania został zastępcą przewodniczącego Komisji Plebiscytowej w Ruptawie. W trakcie II powstania śląskiego był dowódcą miejscowej sekcji powstańczej, która rozbroiła kilka placówek niemieckich. Po plebiscycie w 1921 r. zajmował się organizowaniem broni. Podczas III powstania śląskiego był zastępcą dowódcy 12 kompani grupującej powstańców ruptawskich. Brał udział w potyczce o Zdrój (3 V 1921), następnie walczył pod Paruszowcem, Kędzierzynem i Starym Koźlem.
W okresie międzywojennym początkowo pracował w kopalni „Chwałowice”, a po kilku latach bezrobocia podjął pracę na kolei. Funkcję torowego pełnił na stacji w Ruptawie do 12 kwietnia 1940 r., gdy został aresztowany i osadzony w KL Dachau. Dzięki staraniom rodziny został zwolniony 12 listopada 1942 r. Do końca wojny pracował przy remoncie torów w Boguminie, Raciborzu i Dziedzicach.
Pracę na kolei kontynuował także po wojnie. W 1956 r. przeszedł na emeryturę.
Po wojnie członek Związku Powstańców Śląskich, a następnie prezes koła ZBoWiD w Ruptawie. Prowadził kronikę koła. Autor pamiętnika.
Odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski i Krzyżem Powstańczym.
Imieniem Franciszka Czyża nazwano jedną z jastrzębskich ulic.