Deprecated: Function strftime() is deprecated in /home/klient.dhosting.pl/zwach/jaspedia.jasnet.pl/public_html/module/Index/text.php on line 35

Deprecated: Function strftime() is deprecated in /home/klient.dhosting.pl/zwach/jaspedia.jasnet.pl/public_html/module/Index/text.php on line 36
JASPedia

Miejsca wtorek, 23 grudnia 2014 20:46   |  

Moszczenica - pierwsza wzmianka (XIII/XIV wiek)

Pierwsza wzmianka o Moszczenicy pojawiła się w "Liber fundationis episcopatus vratislaviensis" (Księga uposażeń biskupów wrocławskich).  Jest to zestawienie miast i wsi lokowanych na prawie niemieckim oraz prawie polskim, jednocześnie spis miejscowości, które winne były uiszczać dziesięcinę biskupstwu wrocławskiemu. Dokument powstał prawdopodobnie w okresie pomiędzy rokiem 1290 a 1305.
W części "C" oznaczonej jako "Registrum Wyasdense" po raz pierwszy pojawiła się nazwa Moszczczenica jako Moschenicza. W części "C" wymienione są wsie położone wokoło miast Żory i Wodzisław ("​Iste sunt ville circa Zary et Wladislaviam solventes per III)or scotos de manso") uiszczające dziesięcinę: "Item in Moschenicza debent esse XXIII) mansi" (również Moszczenica powinna płacić dziesięcinę z 24 łanów). 
Moszczenica zobowiązana była do płacenia dziesięciny z 24 łanów (w średniowiecznej Polsce występowały dwa rodzaje łanów, wielki - frankoński liczący około 25 hektarów oraz mały - nazywany flamandzkim, chełmińskim lub magdeburskim, liczący około 17 hektarów).
Autor zestawienia (wysłannik biskupa, pisarz) nie przekazał informacji odnośnie rodzaju łanów. Prawdopodobnie używając zapisu literowego miał na myśli łan mały (np. triginta novem w przypadku Boryni), w miejscu gdy używał cyfr rzymskich (XXIIII w przypadku Moszczenicy) miał na myśli łan wielki (przypuszczenia autora - J.L.).
Dla znakomitej liczby miejscowości leżących swego czasu, w granicach biskupstwa wrocławskiego, księga uposażeń jest cennym źródłem, które pozwala, z pewną tolerancją, ustalić czas powstania wsi. Oczywiście osady wzmiankowane w spisie istniały pewnie, nieraz na długo przed jego powstaniem. Z tą różnicą, że działały wówczas w oparciu o prawo polskie.
Kolejna bardzo cenna średniowieczna wzmianka o Moszczenicy jako Mostnicz, znajduje się w sporządzonym sprawozdaniu z poboru świętopietrza przez archidiakona opolskiego Mikołaja Wolffa w 1447 roku: „III grossi Mostnicz” (Moszczenica płaciła 3 grosze świętopietrza). 

Źródła:

  • Gromnicki T., Świętopietrze w Polsce, Kraków 1908.
  • Lubszczyk J., Pierwsze pisane wzmianki o ziemi jastrzębskiej, „Biuletyn Galerii Historii Miasta” nr 1 (27) z marca 2013 roku (ISSN 2080-3737).
  • Lubszczyk J., Średniowieczna dziesięcina papieska i świętopietrze w archiprezbiteracie żorskim, „Biuletyn Galerii Historii Miasta” nr 3 (41) z września 2016 roku (ISSN 2080-3737).
  • Lubszczyk J., Ziemia jastrzębska w "Liber fundationis episcopatus vratislaviensis" z XIII/XIV w., „Biuletyn Galerii Historii Miasta” nr 3 (41) z września 2016 roku (ISSN 2080-3737).
  • Markgraf H., Schulte J.W., Liber fundationis episcopatus vratislaviensis [in:] "Codex Diplomaticus Silesiae" T. XIV, Breslau 1889.
  • Registrum denarii sancti Petri in archidiaconatu Opoliensi sub anno domini MCCCCXLVII per dominum Nicolaum Wolff decretorum doctorem, archidiaconum Opoliensem, ex commisione reverendi in Christo patris ac domini Conradi episcopi Wratislaviensis, sedis apostolice collectoris, collecti [in:] „Zeitschrift des Vereins für Geschichte und Alterthum Schlesiens”, Breslau 1893.
Czytany 2719 razy
Ostatnio zmieniany środa, 27 marca 2024 10:27

Janusz Lubszczyk

Historyk z Wodzisławia Śląskiego, nauczyciel, archiwista, autor artykułów i prac monograficznych o historii regionu i miasta. Pracuje w Szkole Podstawowej nr 19 im. Juliana Tuwima i Zespole Szkół nr 3 im. Stanisława Wyspiańskiego.

Najczęściej czytane

Słowa kluczowe