Pierwsza wzmianka o Ruptawie pojawiła się w "Liber fundationis episcopatus vratislaviensis" (Księga uposażeń biskupów wrocławskich). Jest to zestawienie miast i wsi lokowanych na prawie niemieckim oraz prawie polskim i jednocześnie spis miejscowości, które winne były uiszczać dziesięcinę biskupstwu wrocławskiemu. Dokument powstał prawdopodobnie w okresie pomiędzy rokiem 1290 a 1305.
W części "C oznaczonej jako "Registrum Wyasdense" po raz pierwszy pojawiła się nazwa Ruptawa jako Ruptava. W "C" części wymienione są wsie położone wokoło miast Żory i Wodzisław ("Iste sunt ville circa Zary et Wladislaviam solventes per III)or scotos de manso") uiszczające dziesięcinę: "Item in Ruptava (!) debent esse triginta mansi" (również Ruptawa powinna płacić dziesięcinę z 30 łanów).
Ruptawa zobowiązana była do płacenia dziesięciny z 30 łanów (w średniowiecznej Polsce występowały dwa rodzaje łanów, wielki - frankoński liczący około 25 hektarów oraz mały - nazywany flamandzkim, chełmińskim lub magdeburskim, liczący około 17 hektarów).
Autor zestawienia (wysłannik biskupa, pisarz) nie przekazał informacji odnośnie rodzaju łanów. Prawdopodobnie używając zapisu literowego miał na myśli łan mały (np. triginta w przypadku Ruptawy), w miejscu gdy używał cyfr rzymskich (XXIIII w przypadku Moszczenicy) miał na myśli łan wielki (przypuszczenia autora - J.L.).
Dla znakomitej liczby miejscowości leżących swego czasu, w granicach biskupstwa wrocławskiego, księga uposażeń jest cennym źródłem, które pozwala, z pewną tolerancją, ustalić czas powstania wsi. Oczywiście osady wzmiankowane w spisie istniały pewnie, nieraz na długo przed jego powstaniem. Z tą różnicą, że działały wówczas w oparciu o prawo polskie.