Deprecated: Function strftime() is deprecated in /home/klient.dhosting.pl/zwach/jaspedia.jasnet.pl/public_html/module/Index/text.php on line 35

Deprecated: Function strftime() is deprecated in /home/klient.dhosting.pl/zwach/jaspedia.jasnet.pl/public_html/module/Index/text.php on line 36
JASPedia

Miejsca wtorek, 23 grudnia 2014 21:22   |  

Borynia - pierwsza wzmianka (XIII/XIV wiek)

Pierwsza wzmianka o Boryni pojawiła się w "Liber fundationis episcopatus vratislaviensis" (Księga uposażeń biskupów wrocławskich).  Jest to zestawienie miast i wsi (zwykle nowych) lokowanych na prawie niemieckim oraz prawie polskim, jednocześnie spis miejscowości, które winne były uiszczać dziesięcinę  biskupstwu wrocławskiemu. Dokument powstał prawdopodobnie w okresie pomiędzy rokiem 1290 a 1305.
W części "C" oznaczonej jako "Registrum Wyasdense" po raz pierwszy pojawiła się nazwa Borynia jako Borina. W "C" części wymienione są wsie położone wokoło miast Żory i Wodzisław ("​Iste sunt ville circa Zary et Wladislaviam solventes per III)or scotos de manso")  uiszczające dziesięcinę: "Item in Borina debent esse triginta novem mansi" (również Borynia powinna płacić dziesięcinę z 39 łanów).
Borynia zobowiązana była do płacenia dziesięciny z 39  łanów (w średniowiecznej Polsce występowały dwa rodzaje łanów, wielki - frankoński liczący około 25 hektarów oraz mały - nazywany flamandzkim, chełmińskim lub magdeburskim, liczący około 17 hektarów).
Autor zestawienia (wysłannik biskupa, pisarz) nie przekazał informacji odnośnie rodzaju łanów. Prawdopodobnie używając zapisu literowego miał na myśli łan mały (np. triginta novem w przypadku Boryni), w miejscu gdy używał cyfr rzymskich (XXIIII w przypadku Moszczenicy) miał na myśli łan wielki (przypuszczenia autora - J.L.).
Dla znakomitej liczby miejscowości leżących swego czasu, w granicach biskupstwa wrocławskiego, księga uposażeń jest cennym źródłem, które pozwala, z pewną tolerancją,  ustalić czas powstania wsi. Oczywiście osady wzmiankowane w spisie istniały pewnie, nieraz na długo przed jego powstaniem. Z tą różnicą, że działały wówczas w oparciu o prawo polskie.
W dokumencie z 20 maja 1354 roku Borynia nazywana jest również Wojciechowem: "Um 20 Mai 1354 gab er seine Zustimmung, als Herzog Nicolaus dem Stefan von Raschütz das herzogliche Recht in Raschütz und Borin, das auch Woitcesdorf  heiβ, für 60 Mark verkaufte [...]" (książę Mikołaj zbył  20 maja 1354 roku za 60 marek Stefanowi z Raszczyc praw książęce do Raszczyc i Boryni nazywanej również Wojciechowem).
W dokumencie z 27 czerwca 1427 roku jest wzmianka o Górnej i Dolnej Boryni: "Helena und ihre Söhne verliehen zu Pleβ am 27 Juni 1427 dem Johann Raschütz Ober und Nieder Borin ersteres in Land [...]" (Helena i jej synowie nadali Janowi z Raszczyc Górną i Dolną Borynię).
 

Źródła:

  • Lubszczyk J., Pierwsze pisane wzmianki o ziemi jastrzębskiej, „Biuletyn Galerii Historii Miasta” nr 1 (27) z marca 2013 roku (ISSN 2080-3737).
  • Lubszczyk J., Ziemia jastrzębska w "Liber fundationis episcopatus vratislaviensis" z XIII/XIV w., „Biuletyn Galerii Historii Miasta” nr 3 (41) z września 2016 roku (ISSN 2080-3737).
  • Markgraf H., Schulte J.W., Liber fundationis episcopatus vratislaviensis [in:] "Codex Diplomaticus Silesiae" ,t. XIV. Breslau 1889.
  • Nowack A., Geschichte der Landpfarreien des Archipresbyterats Sohrau O.-S. Oppeln 1912.
  • Weltzel A., Geschichte der Stadt Sohrau in Ober-Schlesien. Aus Urkunden und amtlichen Actenstücken bearbeitet. Sohrau 1888.
Czytany 2711 razy
Ostatnio zmieniany piątek, 06 grudnia 2024 17:26

Janusz Lubszczyk

Historyk z Wodzisławia Śląskiego, nauczyciel, archiwista, autor artykułów i prac monograficznych o historii regionu i miasta. Pracuje w Szkole Podstawowej nr 19 im. Juliana Tuwima i Zespole Szkół nr 3 im. Stanisława Wyspiańskiego.

Najczęściej czytane

Słowa kluczowe