Deprecated: Function strftime() is deprecated in /home/klient.dhosting.pl/zwach/jaspedia.jasnet.pl/public_html/module/Index/text.php on line 35

Deprecated: Function strftime() is deprecated in /home/klient.dhosting.pl/zwach/jaspedia.jasnet.pl/public_html/module/Index/text.php on line 36
JASPedia

Źródła piątek, 25 grudnia 2015 20:34   |  

Boża Góra, Borynia, Bzie, Moszczenica, Ruptawa i Szeroka w Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis (XIII/XIV wiek)

Części obecnego miasta wzmiankowane są w "Liber fundationis episcopatus vratislaviensis" (Księga uposażeń biskupów wrocławskich).  Jest to zestawienie miast i wsi lokowanych na prawie niemieckim oraz prawie polskim i jednocześnie spis miejscowości, które winne były uiszczać dziesięcinę  biskupstwu wrocławskiemu. Dokument powstał prawdopodobnie w okresie pomiędzy rokiem 1290 a 1305.
W części "C" oznaczonej jako "Registrum Wyasdense" wymienione są wsie położone wokoło miast Rybnik, Żory i Wodzisław płacące dziesięcinę ("Iste sunt decime campestres circa Ribnik, Zary et Wlodislaviam").  Wśród nich wymieniona jest Boża Góra: „Item in Bozagora sive Monte Olivetti solvitur decima more polonico, valet VɈ marcam.” (również Boża Góra, czyli Góra Oliwna zobowiązana jest płacić dziesięcinę zgodnie ze zwyczajem polskim o wartości 5 ½ grzywny). W tej samej części hoc est, "C" oznaczonej jako "Registrum Wyasdense"  wymienione zostały wsie (Bzie, Borynia, Moszczenica, Ruptawa i Szeroka) położone wokoło miast Żory i Wodzisław ("Iste sunt ville circa Zary et Wladislaviam solventes per III)or scotos de manso") uiszczające dziesięcinę w wysokości po cztery skojce za łan: "Item in Goltimanni villa debent  esse LXIII mansi" (również wieś Bzie winna płacić dziesięcinę z 63 łanów), "Item in Borina debent esse triginta novem mansi" (też Borynia powinna płacić dziesięcinę z 39 łanów), "Item in Moschenicza debent esse XXIII) mansi" (również Moszczenica powinna płacić dziesięcinę z 24 łanów), "Item in Ruptava (!) debent esse triginta mansi" (też Ruptawa powinna płacić dziesięcinę z 30 łanów), "Item in Syroka et in Gogolow debent esse LIIII mansi" (również  Szeroka i Gogołowa winne płacić dziesięcinę z 54 łanów).
Istnieje jednak problem ze wskazaniem wielkości łanów. Przykładowo Bzie zobowiązane było do płacenia dziesięciny z 63 łanów (w średniowiecznej Polsce występowały dwa rodzaje łanów, wielki - frankoński liczący około 25 hektarów oraz mały - nazywany flamandzkim, chełmińskim lub magdeburskim, liczący około 17 hektarów). Autor zestawienia (wysłannik biskupa, pisarz) nie przekazał informacji odnośnie rodzaju łanów. Prawdopodobnie używając zapisu literowego miał na myśli łan mały (np. triginta novem w przypadku Boryni), w miejscu gdy używał cyfr rzymskich (XXIIII w przypadku Moszczenicy) miał na myśli łan wielki (przypuszczenia autora - J.L.).
 

Źródła:

  • Lubszczyk J., Bzie i Szeroka w starych dokumentach, „Biuletyn Galerii Historii Miasta” nr 1 (43) z marca 2017 roku (ISSN 2080-3737).
  • Lubszczyk J., Ziemia jastrzębska w "Liber fundationis episcopatus vratislaviensis" z XIII/XIV w., „Biuletyn Galerii Historii Miasta” nr 3 (41) z września 2016 roku (ISSN 2080-3737).
  • Markgraf H., Schulte J.W., Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis [in:] "Codex Diplomaticus Silesiae",t. XIV. Breslau 1889.
Czytany 1815 razy
Ostatnio zmieniany poniedziałek, 28 października 2024 21:01

Janusz Lubszczyk

Historyk z Wodzisławia Śląskiego, nauczyciel, archiwista, autor artykułów i prac monograficznych o historii regionu i miasta. Pracuje w Szkole Podstawowej nr 19 im. Juliana Tuwima i Zespole Szkół nr 3 im. Stanisława Wyspiańskiego.

Najczęściej czytane

Słowa kluczowe