Ruptawa
DAWNY KOŚCIÓŁ PAR. p. w. św. Bartłomieja. Wymieniony 1447 (parafia w Ruptawie nie znalazła się w spisie świętopietrza z tego roku; wśród wymienionych 25 żorskiego archiprezbiteratu, a przypuszczano tak do niedawna. Wskazywano rzekomo jakoby znajdowała się w tym spisie, pomiędzy Moszczenicą a Leszczynami, pod nazwą Radzcow. Nie dotyczy to jednak interesującej nas parafii, a Radziejowa - dziś dzielnica Rybnika - J.L.)., obecny zbudowany przed 1620. Opuszczony. Orientowany. Drewniany, konstrukcji zrębowej na podmurowaniu kamiennym, z wieżą konstrukcji słupowej. Prezbiterium zamknięte trójbocznie, przy nim od pn. prostokątna zakrystia. Szersza nawa na planie prostokąta. Od zach. kwadratowa wieża. Prezbiterium i nawa nakryte stropem płaskim z wydatną fasetą, w zakrystii strop płaski. Tęcza o wykroju prostokątnym ze ściętymi narożnikami, odpowiadającymi fasecie; belka tęczowa profilowana z barokowymi rzeźbami Chrystusa Ukrzyżowanego i dwóch aniołów. Ściany nawy wzmocnione lisicami. Chór muzyczny wsparty na czterech profilowanych słupach, pierwotnie o prostym parapecie z ozdobnie wyrzynaną listwą, obecnie w części środkowej powiększony półkolistym występem; parapet chóru z ozdobnie wyrzynanych desek. Odrzwia do zakrystii prostokątne, kołkowane, z nadprożem zamkniętym półkoliście, fazowane, w nich drzwi z ozdobnymi okuciami w. XVII. Na zewnątrz kościół otoczony sobotami wspartymi na słupach, zaszalowanymi od pn. i wokół wieży. Dach sobót pobity gontem, pod wejściem od nawy od pd. podwyższony, tworzący otwartą kruchtę. Ściany prezbiterium i nawy ponad sobotami szalowane deskami. Okna oraz wejścia prostokątne. Dachy siodłowe, pobite gontem. Na zach. częścią prezbiterium niska, ośmioboczna wieżyczka na sygnaturkę z latarnią, zwieńczona cebulastym hełmem, pobita blachą. Wieża o ścianach pochyłych z nadwieszoną izbicą. Ściany wieży pobite gontem, łączące się z dachami sobót, ściany izbicy szalowane deskami, w dolnej części ozdobnie wyrzynanymi; hełm ośmioboczny, baniasty z latarnią zakończoną kopułką, pobity gontem. We wnętrzu zachowane fragmenty dekoracji malarskiej w. XVII: 1. za ołtarzem głównym nieczytelne partie scen figuralnych (Ukrzyżowanie?) oraz zatarty napis; 2. w górnej części ścian nawy i prezbiterium, widoczne na strychu ponad fasetami: w prezbiterium sceny figuralne, w nawie festony owocowo-roślinne. – Ołtarz główny barokowy 1. poł. w. XVIII, kulisowy, z rzeźbami śś. Jana Nepomucena i Ignacego Loyoli w zwieńczeniu; w nim obraz przedstawiający Męczeństwo św. Bartłomieja, z tegoż czasu. Ołtarze boczne: 1. lewy, barokowy w. XVIII, z rzeźbami aniołów i posążkiem Chrystusa w zwieńczeniu; w ołtarzu obrazy barokowe Nauczania Matki Boskiej oraz w zwieńczeniu św. Józefa, owalny; tabernakulum późnobarokowe, pochodzące z ołtarza głównego; 2. prawy, analogiczny, z rzeźbą św. Jana Nepomucena w zwieńczeniu. Ambona późnobarokowa w. XVIII, z rzeźbami czterech ewangelistów na parapecie; w zaplecku malowane herby Mateusza Kostki z Ruptawy i jego żony Agnieszki Rachowcówny oraz napis odnoszący się do wykonania ambony w 1590, zapewne nie pierwotny. Szafa zakrystyjna w. XVIII. Epitafium drewniane Franciszka Wojtanka (zm. 1813). Rzeźby: 1. kopia gotyckiej grupy Pietà, z pocz. w. XV, przeniesionej do Muzeum Śląskiego w Bytomiu, wykonana 1938 przez Janotę; 2. Św. Andrzej, ludowy; 3. kartusz w. XVIII, z herbem rodziny wymienionej w zaplecku ambony. Dwa świeczniki szklane, w. XVIII/XIX.
KOŚCIÓŁ PAR. p.w. Niepokalanego Poczęcia N.P. Marii. Zbudowany 1949. – Chrzcielnica kamienna, zapewne w. XVII. Kielich barokowy 1745, gładki, z rytą plakietką z emblematami Męki Pańskiej. Uszka barokowa ok. 1700.
Inwentaryzację przeprowadzili, Marcin Kornecki i Jan Samek. Kościół św. Bartłomieja przeniesiono na początku lat siedemdziesiątych do Kaczyc.